Bijscholingsdag in Ermelo groot succes
De landelijke bijscholingsmiddag op 26 september 2025 in Ermelo was een groot succes! AI, PWS en HavoP passeerden de revu.
AI: hoe ga je daarmee om in een GFS-context?
De krantenartikelen over AI en alle aanverwante zaken lopen aardig op de laatste tijd. En terecht! Want het lijkt alsof de wereld sneller veranderd dan ooit tevoren en daarmee dus ook de leerling anno 2025. Het onderwijs zal daar een antwoord op moeten verzinnen dat perspectief biedt. Waar nu soms docenten papers en schrijfopdrachten maar gewoon schrappen (‘ze laten het toch door Chat maken!’) is een beter alternatief voorhanden. Dat toonde Martin Bakker in Ermelo aan de GFS-docenten. ‘Je moet AI niet zien als een vijand die ons het werk als docenten onmogelijk maakt, maar als een partner bij jouw werk. En dat vergt wat schakelvermogen van veel docenten; daarvan ben ik me bewust’ zegt Martin. ‘Wat veel docenten wel eens vergeten is dat AI helemaal niks doet en kan als het geen goede invoer of opdrachten krijgt. AI doet niks als je typt ‘maak een werkstuk van 40 bladzijden’! Je zit zelf aan de knoppen en bepaald dus zelf hoe succesvol je AI inzet voor wat jij wil.’
Als demonstratie liet Martin een AI-assistent waar hij veel mee werkt aanrukken (GeoFutureStudio 5). ‘Maak een module voor GeoFutureSchool op niveau van vwo-3, met daarin zelfstandige buitenopdrachten’ en daar rolde binnen enkele seconden al iets aardigs uit. Maar het bleek te vaag, dus meer specifieke eisen volgden, zoals ‘er moet een opdrachtgever buiten de school betrokken zijn’, ‘het moet in de regio-Ermelo zijn’ en nog tal van andere randvoorwaarden volgden. De aanwezige docenten konden daarna zelf een eigen module ontwerpen met hulp van AI en de verbazing over het niveau daarvan was groot. Maar ook: als je geen verdere eisen invoerde bleef de AI-cursor lekker knipperen en niks doen! Het gevoel dat je dus wel degelijk zelf aan moest sturen was een eye opener!
In jaargang 2026 van Geografie zal Martin elk nummer een AI-rubriek verzorgen, waar docenten meegenomen worden (bijna aan het handje!) in de stappen die leiden tot een AI-kennende én kunnende docent.
Profielwerkstukken in GFS-verband
Het profielwerkstuk (PWS) is de grote meesterproef waarmee een leerling op havo of vwo laat zien wat hij in huis heeft. Voor docenten kan het ook een ‘alles-of-niets’ ervaring betekenen: sommige leerlingen blijken nauwelijks in staat om zelfstandig te werken, terwijl er soms ook werkelijk prachtige producten worden geproduceerd. Een leerling kan immers zijn hobby of passie mooi kwijt op dit podium! Rob Adriaens over het PWS: ‘Het was ooit voorzien in de opzet van GeoFutureSchool dat dit werkstuk als kroon op het 5 of 6 jaar GFS-onderwijs zou fungeren. Onderzoeksvaardigheden zijn immers de bestaansreden van het PWS en dat is nou net iets waar GFS in uitblinkt.’
Veel scholen worstelen met het profielwerkstuk vanwege de grote variatie aan onderwerpen die voorbij kunnen komen, maar ook omdat er allerlei verschillende presentatievormen bestaan. Hoe giet je dat allemaal in een eerlijke en vergelijkbare mal? Vaak wordt er een rubrics in elkaar gezet, maar zodra er bijvoorbeeld een documentaire als eindproduct wordt gemaakt zie je dat het presentatie-element in de rubric ontoereikend is.
Elke school herkent deze problemen wel, maar de GFS-aanpak kan hierbij heel behulpzaam zijn: het stappenplan wat terugkomt in veel modules met diverse go/no-go momenten is heel bruikbaar voor een PWS. Zeker voor leerlingen die het zelfstandig werken en plannen nog lastig vinden. Het Bonifatius in Utrecht heeft inmiddels 6 leerlingen een PWS laten inleveren onder de vlag van GFS. In een aantal gevallen werd een GFS-module ingezet als PWS, deels omgebouwd uiteraard om aan de eis van 80 uren te kunnen komen. Felicia van Gymnasium Apeldoorn sluit daarop aan: ‘de kernconcepten zoals leefbaarheid, duurzaamheid en rechtvaardigheid laten we koppelen aan het PWS, waardoor we altijd voldoen aan zowel GFS- als PWS-eisen.’ Daarmee is maar weer aangetoond dat GFS en PWS hand-in-hand gaan. Bij GFS is ontwerpen en data verzamelen namelijk cruciaal en dat is exact wat gevraagd wordt bij een PWS!
GFS in het HavoP jasje
De bijscholingsmiddag werd afgesloten met een gesprek over de mogelijkheden die het nieuwe vak HavoP biedt om GFS in de bovenbouw van de havo als een schoolexamenvak aan te bieden. RSG Ter Apel is hiermee al aan het experimenteren. In januari vindt er een nieuwe subsidieronde plaats om HavoP in te voeren op school. Meer informatie over de i-dus subsidie vind je op de website van het ministerie van VWS. Als je als school hiermee aan de slag gaat, neem dan contact met elkaar op. Dan brengen we je in contact met andere GFS scholen.