Tipping points, zo werken ze!

Titel: Tipping points, zo werken ze!: Wat een in ijs gehulde aarde, de Sahara en armoede met elkaar gemeen hebben

Beoogd niveau: Bovenbouw HAVO/VWO

 

Auteurs: Sebastian Bathiany, Bregje van der Bolt, Ingrid van de Leemput, Usman Mirza, Pablo Rodriguez-Sanchez, Arie Staal, Rob Adriaens, Bjinse Dankert, Anneke van de Boer

Voorbeeldmodule Geo Future School

GFS thema(s):  Klimaatverandering

Externe partner(s): NESCC

Schoolvakken: Aardrijkskunde, wiskunde, natuurkunde

Thema en leerdoelen

Je zit in een kano en leunt voorover om beter in het water te kunnen kijken. Je leunt verder en verder… totdat je plots beseft dat je de controle verliest en de kano omslaat. Vlak voor het punt waarop de kano omslaat, is een kleine rimpeling van het water al genoeg om jou en je kano uit balans te brengen en om te laten slaan.

Dit is een uit het leven gegrepen voorbeeld van een tipping point: een plotseling verandering in een systeem waardoor het, zonder een duidelijk aanwijsbare oorzaak, radicaal en onomkeerbaar in een nieuwe toestand belandt. Deze TPA-lesmodule legt in detail uit hoe kantelpunten werken en hoe ze te zijn herkennen – zoals bijvoorbeeld in het klimaatsysteem. Maar kantelpunten zijn ook in compleet andere situaties te identificeren: een bank gaat ineens failliet, een persoon wordt depressief, een koraalrif dat plotsklaps verdwijnt.

De lesmodule introduceert de wiskunde achter kantelpunten en past deze verder toe aan de hand van drie verschillende voorbeelden van echte tipping points. Zo kijkt de module naar de klimaatomslag op Antarctica waar eerst palmbomen groeiden voordat er een ijskap ontstond, de vorming van de Sahara in Afrika, en wanneer er valt te ontsnappen aan armoede (en wanneer niet). De eindopdracht is het maken van een kort filmpje dat een systeem met tipping points beschrijft.

Alleen Geo Future School docenten kunnen inloggen en deze module downloaden.